Sosyal Güvenlikte Bedava Bilgi Ne Kadar Ucuz?
10 Nisan 2017
Emeklilik herkesin ilgi alanında bir husus kuşkusuz. Peki ya emeklilik planlaması? Maalesef ülkemizin her alanında olduğu gibi bireylerin dünyasında da planlama hak ettiği yeri alamıyor. Bunun en yakın tanığı biz sosyal güvenlik müşavirleriyiz.
Verdiğimiz bilgi hizmeti esnasında çoğunluğu geç kalmış vakalar oluşturuyor maalesef.
Mesleğimiz gereği vatandaşlarımızın emeklilik, tazminat velhasıl tüm çalışma yaşamı sorunlarında bilgi desteği sunuyoruz. Bu desteği kâh radyo programlarında kâh TV programlarında kâh köşe yazılarımızda ücretsiz olarak, kendi ofislerimizde de ücretli olarak sunuyoruz.
Herkesin bu bilgilerden aldığı bir şey var, sorulan sorunun problemin oluşma tarihine olan ilgisine göre bir yararlanma ölçüsü oluyor.
Yararlanmada diğer ölçü soruya ayrılan zaman oluyor. Zira TV’de ya da radyo programlarında izleyicinin sorusunu aktarımına göre ama doğru cevap veriyoruz. Ancak izleyici çoğu zaman ne soracağını da bilemeyebiliyor ya da belgeleri uzman görse bir bakışta tespit edebileceği noksanlıkları izleyicinin dil ile ekrana aktarabilmesi mümkün bulunmuyor.
Çok değil, daha geçen hafta bize müracaat eden iki müşterimizden örnek vereyim.
Doğru Cevaptan Önce Doğru Soru
Örneğin erkek bir tıp doktoru müşterimiz 2008 Ekim ayı öncesi kamuda Emekli Sandığı’na tabi geçmiş olan hizmetlerinin neden elektronik ortamda ve e-devlet sisteminde sağlıklı olarak görünmediğine takılıp hizmetlerinin tam olarak görünmesi için ne yapılması gerektiği için gelmiş olabiliyor ve bambaşka fikir ve bakış açısıyla geri dönüyor.
Müşteri T.C. Emekli Sandığı hizmetlerinin 2008 Ekim ayı öncesinin e-Devlet’te görünmesi için yükümlülüğün HİTAP projesi kapsamında kamu kurumlarının personel birimlerinde olduğunun, bu yazının konusunu aşacak çeşitli etkenlerden dolayı bu girişin henüz sağlanamadığının, uzun süre daha sağlanmasının da zor olduğunu öğreniyor. Daha da önemlisi bu durumun sorun teşkil etmediğini, zira Emekli Sandığı hizmetleriyle emeklilikte hala kâğıt ortamında düzenlenmiş Hizmet Cetvellerinin daha önemli olduğunu öğrenirken kendisi için çok önemli olan asıl soruna vakıf olma fırsatını da buluyor.
Zira 2013 yılında kamudan istifa ederek SSK’lı olarak çalışmaya başlayan müşterinin SSK’dan da Emekli Sandığı’nda da emeklilik yaşı gelmiş olmakla beraber 4 ay daha SSK’lı olarak devam ettiğinde SSK’dan emekli olabileceğini, Emekli Sandığı’ndan emekli olmak içinse iki yıl daha hizmete ihtiyaç duyduğunu, yapılan somut hesaplama ile mevcut SSK ve Emekli Sandığı hizmetleri sonucu bugünün rakamlarıyla SSK’dan emekli olması halinde 1680 TL, Emekli Sandığı’ndan emekli olması halinde ise 2630 TL emekli maaşı alabileceğini, arada 950 TL net fark olduğunu görüp bir an evvel yeniden kamuya dönüp en az iki yıl kadar çalıştıktan sonra ömür boyu 950 TL daha fazla maaş almayı amaçlayarak ayrılıyor.
Yani çok yönlü ve asıl tespitler vatandaşın ofisimizde ona ayıracağımız zaman diliminde ve belgeler ışığında yapılacak somut hesaplamalar sonrası yapılabiliyor ve adeta emeklilik probleminin tüm MR’ı ve röntgeni çekilmiş oluyor.
Emeklilikte Sık Görülen Geç Kalmış Vakalar
Ofislerimizde en çok üzüldüğümüz hususların başında geç kalmış vakalar oluyor.
Örneğin bir başka müşterimiz Şubat 1959 doğumlu kadın sigortalı 1986-2000 yılları arasında tam 3750 gün çalışarak ayrılmış ve bir daha da çalışmamış. Evli olmayan bu sigortalı vefat eden babasından dolayı yetim aylığı ile iktifa etmiş. Bir ara bir konu komşusunun demesiyle 2009-2011 yıllarında 25 ay boyunca isteğe bağlı Bağ-Kur primi ödemiş, başka bir arkadaşı da isteğe bağlıya devam etmesi halinde SSK emekliliğini kaybedeceğini söyleyince 25 ay sonra onu da kapatmış. Annesi vefat edince aylığı 1100 TL’ye çıkmış ama yine de merak ederek çıkıp bize gelmiş.
Bedava Bilginin Bedeli
Yaptığımız hesaplı analiz sonucu müşterimize tam iki yıldır emekli olabileceğini, eğer isteğe bağlı prim ödemesiydi yüksek göstergesi nedeniyle bugün 1830 TL SSK emekli aylığı alabileceğini, ama 2009-2011 yılları arasında 25 aylık asgariden ödenmiş primleri nedeniyle 1650 TL aylık alabileceğini belirttik. Evet, hem cebinden bugünün parasıyla yaklaşık 14 bin TL prim ödemişti ve bu nedenle de 180 TL daha düşük maaş alacaktı. Peki buna ne neden olmuştu? Komşudan aldığı bedava bilgi.
Ezbere bakan için 58 yaşa tabi idi, ama yasal zemin süzgeciyle bakan için üç şartı doldurma tarihine göre 56 yaşına tabi idi ve sonradan ödediği isteğe bağlı Bağ-Kur süreleri olmasa bile Mart 2015’ten itibaren emeklilik hakkını kazanmıştı. Evet, zamanında bize gelse alamayacağı iki yıllık yetim aylığı ile kendi aylığı farkı olarak 13 bin TL’den fazla bir rakamı alabilecekti. Kulağına biri deyiverdi diye isteğe bağlı sigortalılığa başlayıp her ay tıpış tıpış gidip bugünün 569 TL’sini ödeyeceğine “Bu işlem bana ne getirir?” diye bir sosyal güvenlik müşavirine sorgulatsaydı paraları cebinde kalacak ve aylığı da bu nedenle düşmeyecekti.
Ulaşılan Kesim Yüzde 1
Bilgiye bir gün ülkemizde de değer verilene kadar bu zararlar yaşanmaya devam edecek. Zira halen sosyal güvenlik müşavirleri olarak toplumun yüzde 99’unun kapsama alanı içine girmediğimizden o yüzde 99’luk kesim 300-500 TL danışma bilgisine para vermektense gözü kapalı olarak kulaktan dolma bilgilerle işlem yapıp veya yapması gerekeni yapmayıp on binlerce TL’sini sokağa atma riskini taşımayı yeğ görmeyi sürdürüyor.
Son Soru Bizden
O halde bir soru da biz soralım, emekliliği hemen istiyoruz, peki herkes için çalışma geçmişine göre farklı olabilecek en rasyonel en yararlı emeklilik seçeneği için emeklilik planlamasını neden istemiyoruz?
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282
