05.12.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan değişiklik sonrası 2018/9 sayılı 01.03.2018 tarihli SGK genelgesinde açıklamıştır.
İlgili genelgeden özetleyebileceğimiz hususlar ;
1-Malüller bakımından;
a- Malül sayılan ancak süresi yetmediği aylık bağlanamayan ve SSK,BAĞ-KUR kapsamında çalışması olanların genel kural olan son sigortalılık durumuna göre değerlendirme yapılacağı, aylığın son sigortalılık kapsamında bağlanacağı ancak yeniden malül raporu alınmayacağı( Örneğin uzun süre 2 veya 3 yıl rapor aldığı için malullüğe sevkedilse dahi), Kontrol kaydı konulan malüller için kontrol muayenesinde malül olması halinde aylık bağlanacaktır. (Örnek 2 de sunulan asker kişinin FHZ ile 10 yıldan fazla süresi olmasına rağmen FHZ hariç 10 yıl bekleme süresi aranmıştır).
Adi malül olmasına rağmen aylığı değil başka göreve (memur dahi olsa ) atanmayı seçenlerin ise yeniden malül raporu almaları aranmıştır.Yine aynı kişinin görevinden çıkarılması halinde de ister 10 yıllık süreyi memur ister diğer sigorta kapsamlarında tamamlasın adi malül hükümleri uygulanmayacaktır denilmektedir.
b–Malül sevklerinde ise sigortalının borçları olsa da sevk gideri Kurumca ödenecektir.
c- Kontrol muayene sonuçlarına göre malül aylıkları artırılması veya kesilmesi rapor tarihi sonrası dönemden başlayacaktır. Kontrol muayenesine süresinde uyanların aylıkları yeniden malül denmeleri halinde kesilme, süresinden sonra uymaları halinde ise raporu takip eden aybaşından başlayacaktır. Kontrol muayenelerinde 45 gün önceden sigortalının başvurusu ve sevkin 4 aya kadar geciktirilmesine dair yönetmelik hükmü kontrol muayene tarihinden 3 ay önce Kurum tarafından bildirim ve sevk belgesi gönderilecektir.
2- Prim Borcu Olanların Aylık Başlangıcı
- 2008-2016 yılları için 15, 2017 yılında 16 TL ve 2018 ve 17TL ve azı borçlu olanların borçları aylık başlangıcına engel olmayıp, aylıklardan kesilir. (05.12.2017 öncesi için önem taşımaktadır)
- Borcu olanlardan talebi halen reddedilmemiş olanların borçları ödeme tarihinden tahsisleri yapılacaktır. Bunlardan Ek 5 borcu olanların talepleri ile prim borcunu ödememek istemeleri halinde, borçları silinerek, aylıkları bağlanacaktır. Ertesi ay içinde son ay prim borcunun ödenmesi halinde tahsis yapılır( ödeme yapılan ay başından). Borçların son ay borcu dışında borçlarının olması halinde ise aylık ödemeyi takip eden aydan başlayacaktır.
- 05.12.2017 tarihinden sonra tahsis talep tarihindi borçlu olduğu görülmeyen ancak halen tahsis yapılmamış olanların borçları toplamı 2 brüt asgari ücreti aşmıyorsa aylık bağlanır, borç her aylık tutardan 1/3 oranında kesilmek sureti ile tahsil edilir.
- Prim borcu olanlardan Ölüm aylığı talebinde bulunanlar;
Kural borç ödendikten sonra aylık bağlanır.
4b (BAĞ-KUR) sigortalılarından 05.12.2017 tarihinden önce ölen sigortalılarının borçlarının 05.12.2017 tarihinden sonra ödenmesi halinde aylık 05.12.2017 yi takip eden aybaşından başlayacaktır.
4a ve c sigortalılarının gss borçları ölüm aylığına engel değildir.
Borcun sonradan anlaşılması halinde , tahsise hak kazanma tarihinde 2 aylık brüt asgari ücreti aşmayan aylıklardan kesilir (Mirasın reddi halinde bu durum değerlendirilmemiştir,Hak sahiplerinin aylıklarından kesintinin mirası kabul anlamaına gelmeyeceği sorunu bir açıklama ile giderilebilirdi).
3- Aylık Bağlandıktan sonra borçlu olduğu anlaşılanlar;
Aylık bağlandıktan sonra prim borcunun çıkması halinde borç tutarına bakılmaksızın aylıklardan 1/3 oranında tahsil edilir.
4-Çalışması nedeni ile malül ve yaşlılık aylığı kesilmesi gerekenler
Çalışması nedeni ile yaşlılık aylığı kesilmesi gerekenlere; örneğin yurtdışı çalışma (soru:sözleşmeyi ülkeye bildirim yeterli olacak mıdır ?) (5335 kamu çalışmaları da bu kapsamda olmalıdır) bildirim yapılmış olması halinde 5510 md 96 b, bildirim yapılmamış olması halinde 96 a hükmüne göre borç çıkarılır, Bu kişilerin işten ayrılışları tahsis talebi sayılır. Yeniden tahsis talebi aranmaz. Sonraki çalışmalara göre aylık yeniden hesaplanır. Çalışılan dönemler borç çıkarılır. Çalışılmayan dönem borç çıkarılmaz.
Malüllük durumları ilk malül diyen mevzuata göre belirlenir. Ancak kontrol muayenesine tabi tutulanlar için eski mevzuata göre malül sayılmaz iseler bu kez yeni mevzuata göre malül olup olmadıkları belirlenir.(sh 9/20)
5-Çalışması nedeni ile ölüm aylığı kesilmesi gerekenler-kesilenler
Çalışılan süreler borç çıkarılır. Bildirim yapılmamış ise 96 a, yapılmış ise b uygulanır. Yine öğrencilik nedeni ile alınan ölüm aylıklarında öğrenci olunmayan dönem içinde aynı uygulama yapılır.
6-Aylık bağlandıktan sonra gün sayısı eksik olduğu tespit edilenler;
Genelgede yönetmelik hükümleri tekrar edilmiştir. İlk koşul sigortalının kasıtlı ve kusurlu bir davranışta bulunmamasıdır. Borçlanma ile tamamlanacak süre varsa, yeteri gün kadar borçlanma ile(dikkat kazanç alt sınırından) tamamlanır, borçlanma bedeli tahsil edilir. Aylıkların başlangıcı ve miktarı değiştirilmez.
Borçlanma süreleri yetmez ise aylıktan sonra BAĞ-KUR sigortalılığı sürenler; tahsis tarihinden önce isteğe bağlı sigortalı olanlar, 2925,Ek 5, Ek 9 sigortalısı olanlara tahsise yetecek kadar hizmet verilir. Hizmetin primleri aylıktan tahsil edilir. Aylık artık ilk tarihten değil bu şekilde tamamlanabildiği ilk tarihten başlatılır. SGDP li çalışması olanlar içinde benzer uygulama yapılır. Ancak hizmet yeterli geliyorsa prim borcu çıkarılmaz. 4-1b kapsamında tamamlanacak sürelerin primleri talep tarihindeki % 34,5 oranından, c kapsamı ile alt sınırdan ve o statü oranından hesaplanacaktır.(Ekleme: 20.04.2018 eksik olan süre kadar son aylıktan geriye kadar olan süre kadar borç çıkarılır.Bu dönem için aylık ödenmez)
Ölüm aylığı ödenenler bakımından yeteri kadar güne tamamlanır, tüm sürenin tamamlanması aranmaz.
Borçlanmalarla hizmet tamamlanamıyor, hizmet vermekle tamamlanmış ise bu defa aylık başlangıcı ilk baştan değil tamamlandığı süreden başlayacaktır.
Bu değişikliğin 05.12.2017 öncesi bağlanan aylıklar için uygulanabileceği hatırlanmalıdır.
7-2008 Ekim ayından önce ölenler;
Aylığına hak kazanma, paylaştırılması ölüm tarihindeki, kesilmesi yeniden başlaması şimdiki mevzuata tabidir.
8- SİD oranları % 50 den az olanlardan ölenlerin hak sahiplerinin talepleri halinde 01.01.2018 den itibaren ölüm gelirleri başlamaktadır.