Geçen yazımızda 18 Ağustos 2021 tarihli RG’de yayımlanan değişiklik Yönetmeliği ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde getirilen değişiklikleri ele almaya başlamıştık. Bugün de bu değişikliklerden önemlilerini konu edinmeye devam edeceğiz.
Borçlu Bağ-Kur Süreleri ile Aylık Bağlanmasında Ölüm Aylıklarının Farkı
1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi geçen hizmetlerin diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi geçen hizmetlerle birleştirilmesi suretiyle aylık bağlanacağı durumlarda bu hizmetler, prim ve prime ilişkin her türlü borçların ödendiği tarih itibarıyla geçerli sayılır ve bu hizmetlere istinaden bağlanacak aylıklar, ölüm aylıkları hariç olmak üzere, prim ve prime ilişkin her türlü borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşında başlayacak. Yani ölüm aylıklarında Bağkur prim borcu sonradan ödenmiş olsa bile ölüm aylığı ölüm tarihini izleyen tahsis döneminden itibaren başlayabilecek.
5434 Sayılı Kanuna Tabi Özürlülere İlişkin Yeni Hak
15 Ekim 2008’den önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlamış olup, çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az %40 oranında özürlü olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az %40 oranında doğuştan özürlü olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde 4/c sigortalılığı kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri hâlinde bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanacak. Ancak çalışmaya başladıktan sonra, SGK’ca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
- a) Yüzde 50 ilâ %59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
- b) Yüzde 40 ilâ %49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480,
gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında, 5510 Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dâhil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Bu şekilde aylık bağlanacak sigortalıların, aylık talep tarihinde 4/c sigortalılığı kapsamında sigortalı olmaları şartı aranmayacak. Daha önce talep tarihinde aktif 4/c sigortalısı bulunma koşulu aranıyordu.
Ev Hizmetlerinde Ayda On Günden Az Çalışanlara Uzun Vade Opsiyonu
Ev hizmetlerinde aynı gerçek kişi yanında ayda on günden az çalışanlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanıyordu. Bundan sonra istekleri halinde uzun vadeli sigorta hükümleri ile genel sağlık sigortası hükümleri de uygulanacak.
Sigortalı Kazanç Tespitinde Yöntemler
4/a (SSK) sigortalılarının kazançlarının belirlenmesinde;
- Ücretler ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın,
- Sigortalıların hak kazanıp da kullanmadıkları yıllık izin sürelerine ait ücretlerin hizmet akdinin feshinden sonra ödenmesi halinde, yıllık izin sürelerine ilişkin ücretler akdin feshedildiği tarihte hak kazanıldığı nazara alınarak, akdin feshedildiği ayın,
- Toplu iş sözleşmeleri uyarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan personel ile toplu iş sözleşmesine tabi olmakla birlikte sendikalara üye olmamaları nedeniyle özel sektöre ait işyerlerinde sözleşme kapsamında bulunmayan personele geriye yönelik olarak ücret farkı ödenmesine karar verilmesi halinde, söz konusu ücret farkları, ilişkin oldukları ayların,
- Toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulandığı işyerlerinde, bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara, SGK’ca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerce de toplu iş sözleşmelerine dayanılarak istirahatli bulunan süre için ayrıca ücret ödenmesi durumunda, bu ücretler istirahatli bulunulan ayların,
- Kamu kurumlarında 4/a sigortalısı olarak çalışan sigortalılar için mahkeme kararları veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde bu ücretler ilişkin oldukları ayların,
- Ücret dışında sigortalılara ödenmekte olan prim, ikramiye gibi her türlü ödemeler, ödemenin yapıldığı ayın,
kazancına dahil edilerek prime tabi tutulacak.
Ücret Dışı Ödemelerin Kazanca Katılma Usulü
Sigortalılara, ücretinin yanı sıra prime esas kazanca dahil edilebilecek nitelikte ücret dışında ödeme yapılması halinde, bu nitelikteki kazançlar, prime esas günlük kazanç üst sınırının otuz katı aşılmamak kaydıyla prime tabi tutulacak. Ancak her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil edilebilecek.
Primsiz Aylardaki Ödemelerin Kazanca Girmesi
Sigortalılara, ücretsiz izin, istirahat gibi çeşitli nedenlerle ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecek. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecek
Mahkemece İşe İade Edilen İşçinin Aldığı Ödemelerin Kazanca Girmesi
İşçinin işe iadesi için kesinleşen mahkeme veya özel hakem veya arabuluculuk kararının kendisine tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak üzere başvurmuş olması kaydıyla, işe başlatılsın veya başlatılmasın bu nitelikteki işçilere çalıştırılmayan süre için ödenen en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklar, akdin feshedildiği aydan başlanılarak ilgili ayların prime esas kazançlarına dahil edilerek işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primler kesilmesi ve bu sürelerin hizmetten sayılması gerekiyor. İşçi işe başlatıldığında bildirim süresine ait ihbar ücreti ile kıdem tazminatının peşin olarak ödenmesi halinde bu ödeme işçiye ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer alacaklarından mahsup edilecek. Bildirim süresine ait ihbar ücret ile kıdem tazminatının prime tabi tutulmaması nedeniyle işçiye işe başlatılması halinde ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer hakları mahsup edilmemiş haliyle prime tabi tutulacak ve bu süreler prim ödeme gün sayısından sayılacak
İdari yargı tarafından verilen kararlara istinaden sigortalılara fiilen çalışmadıkları süreler için ücret ve benzeri nitelikte ödeme yapılması halinde de ücretler, ilişkin olduğu aylara mal edilmek, ücret dışındaki diğer ödemeler ise ödendiği ayın kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulacak.
Çeşitli Ödemelerin Kazanca Girmesi
Sigortalılara yakacak, temizlik, aydınlatma ve benzeri nitelikteki giderleri ya da tahsil veya mesken yardımı gibi kanunda ismen sayılmayan nedenlerle yapılan ödemeler, ödemenin yapıldığı aydaki prime esas kazanca dahil edilecek. 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanuna istinaden ödenmekte olan ikramiyeler ile ilave tediyeler prime tabi tutulacak.
4857 sayılı Kanunun 61 inci maddesindeki istisnai hüküm üzerinde durulmaksızın hak kazanıldığı halde kullanılmayan yıllık izin süresi için ödenecek ücretlerden kısa vadeli sigorta kolları primi kesilecek.
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282