Sözcü Gazetesi: 12 Eylül Mağdurları Nasıl Borçlanacak?
29 Nisan 2011
ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
12 Eylül Mağdurları Nasıl Borçlanacak?
Soru: 1951 doğumlu amcam, 1980 – 92 dönemlerinde siyasi tutukluydu. Tutuklanmadan önce sigortası vardı. Amcamın yeni çıkan yasaya göre emekli olabilmesi için neler yapması lazım? Alican ATAR
Cevap: 6111 sayılı Kanunla sıkıyönetim altında geçen 1978-1987 yılları arasındaki 12.09.1980 döneminde sonucunda beraat veya kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş olmak koşuluyla gözaltında veya tutuklulukta geçen sürelerin borçlandırılarak hizmet olarak değerlendirilmesi imkânı getirilmiş bulunuyor. Sigortalılar veya ölmüşlerse hak sahiplerinin, hangi savcılık tarafından soruşturma yapıldığına, hangi mahkemede yargılama yapıldığına ve olayın geçtiği yıllara ilişkin bilgileri belirtecekleri dilekçelerine bu hususlara ilişkin belgeleri Kara Kuvvetleri Adli Müşavirliğinden temin ederek ekledikten sonra sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine başvurması gerekiyor. Haksız yere özgürlüklerini kaybetmiş olanlar bundan dolayı tazminata hak kazanmamışlarsa borçlanma bedeli ödemeden borçlanma yapabilecekler. Tazminata hak kazanmış olanlar memurken tutuklanmış veya gözaltına alınmışlarsa 4/c sigortalılığı (E.S. iştirakçiliği) statüsünde sayılacak bu sürelerini o tarihteki derece ve kademelerine göre borçlanabilecekler. Memuriyet dışında iken tutuklanan veya gözaltına alınanların borçlanma süreleri 4/a sigortalılığı kapsamında sayılacak. Diğer sigortalılar ise günlüğü 8,5 TL’den borçlanabilecekler. Bu süreler gün sayısı, sigortalılık süresi ve prime esas kazanç olarak dikkate alınacak ise de memurlar için ikramiyeye esas azami 30 yıllık süreye ve daha önemlisi olarak hiçbir sigortalı için emeklilik yaşını etkileyecek biçimde dikkate alınmayacak. Yani sadece gün eksiğini sağlamaya yarayacak olan bu borçlanma yöntemi geneli itibariyle yaş koşulunun tamamlanmasını bekleyen sigortalıların işine yaramayacak.
Soru: Babam annemden dolayı SSK dul aylığı alıyor. 1961 doğumlu ve 1989 yılı Bulgaristan’dan zorunlu göçe tabi olmuş babam emekli olmak istiyor. 23.08.1989 sigorta başlangıçlı babam 26 ay askerlik borçlanması yaptı. Babam Bulgaristan’dan yurt dışı borçlanması yapsa annemden aldığı dul maaşı kesilir mi? E.EREN
Cevap: Babanız vefat eden annenizden dolayı altığı dul aylığı kendisi emekli olduğunda kesilmesi gerekmez. Fakat dul aylığı aldığı için zorunlu göç borçlanması yapmasına yasal engel var. Zira sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden zorunlu göçe tabi tutulan, Türk vatandaşı olup Türkiye’de ikamet edenlere yurt dışında geçen ve belgelendirilen çalışma süreleri için yurtdışı borçlanması yapmak suretiyle emekli aylığı bağlanması 2022 sayılı Kanun dahil olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almamak yasal koşuluna bağlanmış bulunuyor. Bu nedenle babanız Bulgaristan borçlanması yapmadan emekli olsa dahi evlenmediği sürece dul aylığı almaya devam edebilir, fakat dul aylığı Bulgaristan’daki süresini borçlanmasına engel olur.
Soru: 1954 doğumlu annem 1990-1998 yılları arasında 2 bin 924 gün Bağ-Kur sigortalısı oldu. Annem Torba Kanunla hemen emekli olabilir mi? Tarım sigortasından faydalanabilir mi? M.Arzu YAMAN
Cevap: Annenizin durumuna göre Torba Kanunda yer alan ve 4/a sigortalılığı kapsamında sayılan tarım veya orman işlerinde süreksiz olarak çalışanlar için getirilen yeni Tarım sigortalılığı kapsamından yararlanabilir. 3,5 yıl 4/a sigortalılığı kapsamında çalışırsa bu sürenin sonunda SSK’lılıktan yaştan emekli olabilir. “Tarım İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Olarak Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi”ni sürekli ikametinin bağlı bulunduğu muhtarlık ile ikamet ettiği veya çalıştığı il ya da ilçede bulunan tarım müdürlüklerine onaylatıp, sürekli ikametinin bağlı olduğu veya çalıştığı sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederse, sigortalılığı da müracaat ettiği tarih itibariyle başlatılır.
