İstihdam Paketi Çalışanlara Ne Getiriyor? -3-
İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki 5763 sayılı Kanun Resmi Gazetenin 26.05.2008 tarih ve 26887 sayılı nüshasında yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunuyor. Yasanın çalışanlar açısından neleri etkilediğini işlemeye devam ediyoruz.
Sigortalı işsizler doğrudan olduğu gibi elektronik ortamda da İş-Kur’a başvurabilecekler. İşverenler tarafından düzenlenmesi gereken işten ayrılma bildirgelerinin fiziki ortamla birlikte elektronik ortamda da verilip-alınabilmesi sağlanacak.
Ayrıca, sigortalı işsizler ile kuruma kayıtlı diğer işsizlere; iş bulma, danışmanlık hizmetleri, mesleki eğitim, iş gücü uyum ve toplum yararına çalışma hizmetleri verilecek ve iş gücü piyasası araştırma ve planlama çalışmaları yapılacak. Bu kapsamda yapılacak giderler İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak. Bu giderlerin yıllık miktarı, işsizlik sigortası primi olarak bir önceki yıl içinde Fon’a aktarılan devlet payının yüzde 30’unu geçemeyecek. Bu oranı yüzde 50’ye kadar çıkarmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Ancak, işsizlik ödeneğinden yararlanmakta olanlara yönelik hizmetler için bu sınırlama dikkate alınmayacak.
İşsizlik Ödeneği Uygulamasında Brüt Kazanç Esas Alınacak
Her ayın sonunda aylık olarak işsizin kendisine ödenmesi gereken ve damga vergisi hariç vergi ve kesintiye tabi tutulmaması gereken günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı
olacak.
Görüldüğü üzere getirilen düzenlemeyle, işsizlik ödeneğinin hesaplanmasında bu güne kadar sigortalının son dört aylık prime esas kazançları göz önüne alınarak hesaplanan günlük ortalama net kazanç yerine günlük ortalama brüt kazancın esas alınacağı anlaşılıyor.
Okur Sorularına Kısa Cevaplar
RUMUZ: Rukiye N.Ç. – 03.07.1946 doğumlu, 01.01.1994 tarihinde İsteğe Bağlı SSK Sigortalılığından 3 bin 585 gün prim ödemiş bir sigortalı olarak SSK’dan emekli olmanız için tek şey kalmış, 15 gün daha prim ödeyip, 01.01.2009 günü emekli aylığı için başvuru yapmak.
Mustafa KARTAV – 01.01.1979 sigortalılık başlangıcı ve 7 bin 600 günü olan, 01.06.1964 doğumlu bir sigortalı olarak 44 yaşında, yani 01.06.2008 tarihinde emekli olabilirsiniz.
İstihdam Paketi İşverenlere Ne Getiriyor? -6-
Risk Tanım ve Değerlemesi de Özelleştirilebilecek
Bilindiği gibi halen işyerlerinin, iş sağlığı ve güvenliği açısından hangi risk grubuna gireceği Sosyal Sigortalar Kurumu iş kazaları ve meslek hastalıkları istatistikleri de göz önünde bulundurularak; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü başkanlığında, Sağlık Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı ile en çok üyeye sahip işçi sendikaları konfederasyonu, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Türk Tabipleri Birliği ile Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden birer temsilcinin oluşturduğu bir komisyonun görüşleri doğrultusunda her yıl Şubat ayında Bakanlıkça belirleniyor.
26.05.2008 tarih (Dün) ve 26887 sayılı RG’de yayımlanarak kısmen yürürlüğe giren 5763 sayılı İstihdam Paketi Kanunu ile ILO sözleşmesinde belirtildiği şekilde, iş yerlerinde sağlığa zararlı risklerin tanımlanması ve değerlendirilmesi zorunluluğu getiriliyor.
Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğu yönünden; işçi sayısı, işin ve iş yerinin özellikleri ile tehlikesi dikkate alınarak işletme belgesi alması gereken iş yerleri ile belgelendirilmesi gereken işler veya ürünler ve bu belge veya belgelerin alınmasına ilişkin usul ve esaslar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda yapılacak risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların usul ve esasları ile bunları yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli iznin verilmesi ve verilen iznin iptal edilmesi hususları da çıkartılacak yeni bir yönetmelikle saptanacak.
Bu husus da Risk Değerlemesinin de piyasalaştırılacağını yani özelleştirileceğini gösteriyor.
Bu Fon Öbür Fonlara Benzemesin
İstihdamı özendirmek amacıyla sigorta primi işveren payında yüzde 5 oranında prim indirimi yapılması, özürlü işçi istihdamının teşvik edilmesi gibi olumlu düzenlemelerle birlikte İşsizlik Sigortası Fonunda 2008 yılı sonunda birikmesi beklenen yaklaşık 38 katrilyon liralık meblağın paranın asıl sahiplerinin onayı olmaksızın ve hangi sektörde ve nasıl yatırımlarda kullanılacağı saptanmaksızın GAP bölgesine aktarılırken, bu unsurlar en kısa zamanda açıklığa kavuşturulmalı ve kamuoyuyla paylaşılmalıdır. Hepsinden önemlisi bu paranın geri dönüşünü somut verilerle teminat altına alacak düzenlemelere de yer verilmelidir..
Aksi halde Tasarrufu Teşvik Fonu, KEY Fonu gibi örneklerde olduğu üzere fon tüketen sistemimizce ağız sulandıran bir yapıya bürünmüş durumdaki “İşsizlik Sigortası Fonu” da çarçur edilmekten kurtulamayacaktır.