Sözcü Gazetesi-İşverenler İçin Çalışma Hayatı: İşyerlerinde Özürlü Çalıştıran İşverenler Neleri Takip Etmeli?

3 Ocak 2008

İŞYERLERİNDE ÖZÜRLÜ ÇALIŞTIRAN İŞVERENLER NELERİ TAKİP ETMELİ?
İşyerlerinde özürlü olarak işçi çalıştıran işverenlerin çalıştırdıkları işçinin hem çalışma süresi içinde hem de zamanı gelince emeklilik durumunda hangi kurum ve kuruluşlara ne gibi işlemlerin yapılması gerektiği konusunda işverenin ya da işçinin neler yapması gerektiğini bilememekteyiz.
Örneğin, özürlü (yasal ifadesi olduğu için özürlü ifadesini kullanıyorum) olarak işçi çalıştıran işveren hangi kurum ve kuruluşlarda nasıl bir prosedür takibi yapmalıdır? Ayrıca 16.11.2007 tarihinde %50 (2.derece) özürlü olarak işbaşı yapan SSK sigortalısı işçi ne zaman emekli olabilir? İlker AVARA

Sayın Okurum,
İşverenler İş Kanunu gereği özel sektör işyerlerinde %3 oranında, kamu işyerlerinde %4 oranında özürlü işçiyi mesleki, bedensel ve ruhsal durumlarına uygun işlerde çalıştırmak zorunda bulunuyor.

Öncelik işyeri işçisinde
İşyerinin işçisi iken sakatlanan, eski hükümlü ya da terör mağduru olanlara öncelik tanınması gerekiyor.

Kuruma tescil zorunlu
İşverenler “çalıştırmakla yükümlü oldukları işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile sağlarlar” hükmü kamu işyerlerini tam olarak bağlasa da özel sektör işverenleri Türkiye İş Kurumu dışından da özürlü işçi temin edebiliyor. Ancak bu işçileri sonradan Türkiye İş Kurumu’na tescil ettirmek zorunda bulunuyor.

Teşvik Uygulaması Var
İşyerlerinde özürlü işçi çalıştıran işverenlerden,
• Bakanlar Kurulunca belirlenen sayının üzerinde özürlü işçi çalıştıran,
• Çalıştırmakla yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran
• Çalışma gücünü yüzde seksenden fazla kaybetmiş özürlüyü çalıştıran
işverenler teşvikten yararlanabiliyor.
İşverenler bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre ödemeleri gereken işveren sigorta prim hisselerinin yarısını Hazine ödüyor.
İşverenlerin bu haktan yararlanabilmeleri için, bulundukları yerdeki Kurum il veya şube müdürlüğüne müracaat ederek bu durumlarını belgelendirmeleri ve en geç üçer aylık dönemler halinde İş-Kur’dan aldıkları belgeyi Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta Müdürlüklerine vermeleri gerekiyor.
İşverenler yukarıda belirtilen teşviklerden Kurumdan aldıkları belgelerle SSK’ya müracaat tarihleri itibarıyla yararlanabilirler.

İşten ayrılan özürlü işçilerin bildirimi zorunlu
İşverenlerin, işyerlerinde istihdam ettikleri özürlü işçilerden herhangi bir nedenle işten ayrılan veya işine son verilenleri en geç onbeş gün içinde en yakın İş-Kur birimine bildirmeleri zorunlu bulunuyor.

İşyeri bir kamu işyeri ise özelleştirme halinde özürlü işçiler işten çıkarmada sona bırakılıyorlar.

Özelleştirmede özürlü çalışanların durumu
Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlarda (iştirakler hariç) iş akdine dayalı olarak çalışmaktayken tazminata hak kazanacak şekilde sözleşmesi özelleştirme nedeniyle sona ermiş olanlara ödenen iş kaybı tazminatı, özürlü çalışanlar için çift kat ödeniyor.

Özürlüye emeklilik kolaylığı
Özürlü çalışanlar diğer çalışanlara oranla daha elverişli emeklilik koşullarına tabiler.
16.11.2007 tarihinde ilk defa işe başlamış 3.derece (%40-%60 arası) özürlüler, 20 yıl ve 4400 günle emekli olabilirler. Yani %50 oranında özürlü çalışanın emekli olabilmesi için 16.11.2027 tarihinden sonra olmak üzere 4400 günü sağlaması gerekiyor.
%50 oranında özürlü çalışanlar 2.derece değil 3.derece özürlü demektir. 2.derece özürlüler %60-%80 arası özür oranında olup 16.11.2007 tarihinde ilk defa işe başlamış bir 2.derece özürlü 18 yıl ve 4000 gün primle emekli olabilir.