ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Yaşı Beklerken Yetim Olarak Genel Sağlık Sigortasından Yararlanabilirsiniz
2011 yılında 43 yaşında emekliliğimi hak ediyorum. Şu anda yaşımın dolmasını bekliyorum, çalışmayan bekâr bayanım, uzun süredir iş bulamıyorum. 1 Ekim 2008’den itibaren yeni yasaya göre sağlık haklarından faydalanabilmek için her vatandaşın gelirine göre belli bir para ödemesi gerektiğini gazetelerde okuyorum. Annem vefat eden babamdan SSK dul maaşı alıyor. Ben de babamdan yetim aylığı ve sağlık yardımı alırsam, emekli olana kadar sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaya devam edebilir miyim? Annemin maaşında bir azalma olur mu? Veya evimize giren toplam parada artış olur mu? Fatma GÜN
Sayın Okurum,
Emeklilik yaşınızın dolmasını beklerken çalışmıyor ve evli durumda olmadığınızdan ölen babanızdan dolayı yetim aylığı alabilir ve 5510 sayılı Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık alan kişilerden olarak genel sağlık sigortası kapsamında sağlık yardımından yararlanabilirsiniz.
Ölen sigortalıdan dolayı dul eşine yüzde 50’si, aylık alan çocuğu bulunmayan dul eşine yüzde 75’i, yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte çalışmayan, buralardan gelir veya aylık almayan kız çocukların her birine yüzde 25’i, dul ve yetim aylığı olarak bağlanıyor. Anneniz çalışmayan bir dul aylığı sahibi ise ve babanızdan dolayı annenizin kendisinden başka aylık alan yoksa ek olarak sizin de yetim aylığı almanız durumunda size yüzde 25 hisse aylık bağlanır, ancak annenizin aylık hisse oranı yüzde 75’den yüzde elliye düşer ve evinize giren para miktarı değişmez. Fakat annenizden başka bir kardeşiniz daha SSK yetim aylığı alıyorsa bu takdirde sizin de yetim aylığı almaya başlamanızla evinize giren aylık miktarı yüzde 100’e yükselerek artmış olur.
Okur Sorularına Kısa Cevaplar
Seval BADUR – 1976 doğumlu, 01.07.1986 ilk sigortalılık girişli ve 2008 Mayıs ayı sonu itibariyle 2 bin 814 günü olan bir sigortalı olarak 43 yaşını dolduracağınız 2020 yılına kadar 5 bin 150 günü tamamlayarak normal emekli olabilirsiniz. 3 bin 600 günü tamamlayarak 58 yaşını dolduracağınız 2034 yılında kısmi emekli olabilirsiniz.
Satı Mehmet BODUÇ – 10.12.1963 doğumlu, 01.09.1989 ilk sigortalılık başlangıçlı, 5 bin 420 gün primi bulunan eşinizin emekliliği için artık prim ödemenize gerek bulunmuyor. Prim ödemese bile 10.12.2009 tarihinde 46 yaşını doldurarak emekli olabilecek.
İsimsiz – 13.01.1998 ilk sigortalılık girişiyle 30.07.2005 tarihine kadar çalışan bir sigortalı olarak prim ödeyen 1944 doğumlu annenizin bu tarihler arasında primsiz süresi yoksa 01.08.2005 tarihinde başlayıp bugüne kadar devam ettirdiği isteğe bağlı SSK sigortalılığı sonucu 13.01.2013 tarihinde emekli olabilir. Eğer 3 bin 600 günü varsa artık prim ödemesine bence gerek yok.
Ahmet Yavuz ÖZÖN – 12.03.1958 doğumlu, 1974-1976 yıllarında (258 günü 18 yaş altı olmak üzere toplam 348 gün) SSK’lı, 1982-1985 yılları arasında 2 yıl 1 ay Emekli Sandığı iştirakçisi, daha sonra 1985-1998 yılları arasında 13 yıl 3 ay Bağ-Kur sigortalısı, 07.01.1999’dan beri ise tekrar Emekli Sandığı iştirakçisi olarak çalışan bir memur olarak, 15.05.2008 tarihinden itibaren Emekli Sandığı’ndan emekliliği hak etmiş durumdasınız. Emekli Sandığı’ndan birleşen Bağ-Kur primleri için ödemeniz gereken prim farkı yoktur. Emekli Sandığı’ndan emeklilikte ortalama kazancın önemi yoktur. Emekli olunan derece-kademe ve ek göstergenin önemi vardır. Ek göstergenizi vermediğiniz için aylığınızı hesaplayamıyorum.
İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI
Yatırım ve İstihdam Teşvikine Konu İşverenlerin Asgari Geçim İndirimine İlişkin Yeni Yükümlülükleri (3)
Ocak, Şubat, Mart ve Nisan 2008 Dönemlerine İlişkin Uygulama
Asgari geçim indirimi uygulamasının yürürlüğe girdiği 01.01.2008 tarihinden geçici 73.maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen sürede 5084 sayılı Kanun kapsamındaki yerlerde uygulanan asgari geçim indirimi işlemleri düzeltilecek.
Mükelleflerin yapacakları düzeltme işlemi, 5084 sayılı Kanun kapsamında terkine konu edilen tutarların terkin kapsamından çıkartılarak asgari geçim indirimi mahsubuna dönüştürülmesi suretiyle hak sahibi ücretlilere ödenmesini gerektiriyor.
Söz konusu düzeltme işlemi, ilgili dönemlerin tahakkuk tutarlarını etkilemeyeceğinden bu dönemlere ilişkin düzeltme beyannamesi verilmesine gerek bulunmuyor.
Buna göre, işverenler tarafından 01.01.2008 tarihinden itibaren işçilere ait asgari geçim indirimi tutarı; ödenmesi gereken asgari geçim indirimi tutarı, ödenen tutar ve ödenecek fark tutar olarak tespit edilerek fark tutarların hak sahiplerine ödendiğine ilişkin ilgililerin imzasını taşıyan bir bordro düzenlenecek.
Aylık dönemler itibarıyla düzenlenecek bordronun istenildiğinde ibraz edilmek üzere “Asgari geçim indirimi bordrosu” ekinde saklanması gerekiyor.
Geçmiş döneme ilişkin asgari geçim indirimi tutarları, ilgili aydaki ücrete ilave olarak bir defada hak sahiplerine ödenebileceği gibi 31.12.2008 tarihine kadar eşit tutarlar halinde ödenmesi de mümkün bulunuyor.
Zamanında ödemeyene ceza
Çalışanlara ilişkin eksik ödenmiş olan asgari geçim indirimi tutarlarını belirtilen süreler içinde çalışanlara yansıtmayan işverenler hakkında, eksik beyan edilmiş vergi tevkifatı olarak kabul edilerek işverenler hakkında cezalı tarhiyat yapılacak. Bunun yanında işverenlerce dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da ödenmeyen asgari geçim indiriminin “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmeme veya ödenmeme” durumuna uygun olacağından dolayı işçiye haklı nedenle derhal fesih koşulları oluşturacağı ve işçinin ücret ve diğer haklarıyla birlikte kıdem tazminatını da alarak işten derhal ayrılma yönünde oluşturacağı risktir.
Uygulama Mayıs Bildirgesiyle Başlıyor
Yeni hazırlanacak e-beyanname programı 01.07.2008 tarihi itibariyle uygulamaya konulacak ise de Mayıs/2008 dönemine ait muhtasar beyanname doldurulurken asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisinden öncelikle asgari geçim indirimi tutarı mahsup edildikten sonra kalan tutarın 5084 sayılı Kanun kapsamında terkine konu edilmesi gerekiyor.
Haziran/2008 dönemine ilişkin verilecek muhtasar beyanname ise, 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren e-beyanname programında yapılacak değişiklik çerçevesinde düzenlenerek verilecek.
-Bitti-