ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Yurtdışı Çalışması Bulunanların Malûlen Emekliliğinde Başlangıç Kavramı
Malûllük aylığı çalışma gücü kaybının en az yüzde 60 oranında olması durumunda en az 10 yıl sigortalılık ve bin 800 günü olanlara SGK’ca bağlanan aylık olmaktadır. En çok karıştırılan özürlü SGK aylığı ile en önemli farkı da sigortalılığa ilk defa başlamadan önce malûliyet gerektiren durumda olmama şartının bulunuyor olmasıdır. Bu bağlamda doğuştan veya çalışma yaşamına başlamadan önce malûl durumda bulunanlar malûlen emekli olamıyor, özürlü emekliliğinden faydalanabiliyorlar. Bu bakımdan malûlen emekli aylığı bağlanırken kayıp oranı kadar sigortalılığa başlamadan önce malûliyet gerektirir bir durumda olup olmadığı da araştırıyor.
Çalışma yaşamına yurtdışında başlayanlar için uygulamanın nasıl yürütüleceği 2011/9 sayılı Genelge ile ortaya konmuş bulunuyor. Buna göre SGK sağlık kurullarınca sigortalının ilk defa çalışmaya başladığı tarihteki malûllük durumu incelenirken;
1- Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre aylık taleplerinde sözleşmeli ülkedeki çalışmaya başlanılan tarih Türkiye’deki çalışmadan önce ise, sözleşmeli ülkedeki çalışmaya başlanılan,
2- 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma yapanlardan;
a) Türkiye’de çalışması bulunmayanların sigortalılık süresinin başlangıç tarihi borcun en son ödendiği tarihten, borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenen,
b) Türkiye’de çalışması bulunanlardan Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek bulunan,
tarih, ülkemizde de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecek.
Soru: 03.03.1961 doğ. 01.12.1996 tarihinde başlayan SSK sigortalılığında 30 gün çalıştıktan sonra 01.07.2002 tarihinde isteğe bağlı SSK’lılığa başladım ve hala da prim ödemeye devam ediyorum. 1998’de doğan çocuğum için doğum borçlanması talebinde bulundum. Fakat doğum borçlanmasının Bağ-Kur’a sayılacağını öğrendiğimden iptal etmek istiyorum. Nasıl iptal edebilirim ve SSK’dan 3 bin 600 günle nasıl ve ne zaman emekli olabilirim? Ramize TÜRKER/İZMİR
Cevap: 2002-2008 arasında 6 yıllık SSK sigortalılığınız bulunduğundan onun öncesindeki doğum borçlanması süresinin Bağ-Kur’a veya SSK’lılığa sayılmasının önemi yoktur. Parasını bir ay içinde ödememekle zaten bu borçlanma işlemi iptal edilmiş olur ancak iptal işlemiyle uğraşmanıza gerek yok. Doğum borçlanması bedelini 23.05.2011’den önce ödemekle 03.03.2017’de SSK’lılıktan 3 bin 600 günle emeklilik hakkını elde etmiş olursunuz.
Soru: 18.04.1970 doğ. 06.02.1994-07.08.2006 tarihleri 60 günlük SSK sigortalılığım var. 07.08.2006-18.08.2009 arasında isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalısıydım. 18.08.2009’dan beri de Tarım Bağ-Kur sigortalısıyım. Mart 1996 ve Eylül 2001 tarihlerindeki doğumlarımı borçlanabilir miyim? Tarım Bağ-Kur’una devam edersem ne zaman son 3,5 yıl kala sigortaya geçersem ne zaman emekli olabilirim? Döndü DOĞAN
Cevap: Tarım Bağ-Kur sigortalılığına devam ederseniz 07.06.2021’e kadar prim ödemeniz halinde 56 yaşını dolduracağınız 18.04.2026’da Bağ-Kur’dan yaştan emekli olabilirsiniz. Tarım Bağ-Kur sigortalılığınızı hemen kapatır ve SSK’lı başlangıcınızdan sonraki iki doğumu da borçlandıktan sonra en az bin 260 gün daha 4/a (SSK) sigortalısı olarak çalışırsanız 18.04.2020’de 5 bin 675 günle SSK’lılıktan emekli olabilirsiniz. Bu şartlarla SSK’lılıktan emekli olmanız her halükarda son 3,5 yılda SSK’dan prim ödemenize bağlı bulunduğundan doğum borçlanmasını Bağ-Kur’lu iken de SSK’lı iken de yapsanız bir şey fark etmez.