Temmuz ayında Asgari Ücret Zam Olmalı mı ?

25 Haziran 2024

Alışkanlıklar bazen kötüdür. Ama tekrarlandığı için beklenti doğurur.

İyilik yapmaya alışmış birinden yeri geldiğinde iyilik görmemek hayal kırıklığı yaratır. Kötüden genelde doğru davranış beklenmez. Ne olacak , ne  beklenir ki gibi kelimeciklerle benimsemediğimizi yanında yer almadığımızı gösteriveririz.

Bir de iyi kötü den öte birde kendilerini haklı bulanların gerekçeleri vardır.

Mesela sermayedar düşük faizi parasını vermez, yüksek faizi hakkı görür.

Mal üretip, satanlar, hizmet verenler ve kendilerinden vazgeçilemez olanlar da zam yapmayı haklı görürler.

Haklı görmenin yanında bir de hak kavramı vardır.

Mal gibi para gibi emeğinde bir ederi vardır.

Ekonomik istikrarın olduğu dönemlerde asgari ücret  yılda bir zam hesap kitap yapmayı maliyet belirlemeyi kolaylaştırır. Yılda bir artış iyidir. Belirsizlik özellikle alım gücünün azaldığı fiyatların arttığı dönemlerde ise genelde 6 ayda bir zam yapılır.

Zihin terazini önce beklenti ayarlar. Ekonomik tablolar iyi mi değil mi iyi ise yılda bir zam değilse iki zam bekler asgari ücretli.

Şimdi soralım ekonomik tablo iyi mi, benim algılayabildiğim iyi değil ama iyiye gidiyor. Yıl başında verilen asgari ücret zammının yüksek olması, asgari ücretin vergiden istisna tutulması nedeni ile  asgari ücretin yılbaşında % 50 zamlandırılması genel değerlendirmede yeterli görülebilir. Ama emeklilere de yılbaşında benzer oranda zam yapıldı ve Temmuz de yasa gereği emeklilere zam gelecek, en az emekli aylığı her ne kadar net asgari ücretin % 60 ı civarında olsa da Temmuz da % 85-% 90  düzeyine erişmiş olacak.

Ücretlere zam yapılması bizde maliyetleri güncellemek ve zam artışları için tam bir fırsat zamanı olarak hayata geçtiğinden asgari ücretin yılda bir yeterli artmasına  sıcak bakmak ekonomik iyileşme için iyi bir yöntem olabilir. Bu yıl yerel seçimler döneminden önce  yeterli düzeyde zam verilmiş olsa da maliyetler asgari ücreti aşındırmıştır.

Beklenen Temmuz da Asgari Ücrete zam gelmeyeceğidir.

İyileşme yolunda fedakarlık tüm kesimlerden beklenmelidir. Emeğin sermaye ile mücadelesinin ne kadar çetin olduğunu yüksek faize mahkum kaldığımız oranları günden günde azalsa da yaşanan süreç sermayenin emekten çetin olduğunu göstermiştir. Üstelik oranları farklı olsa da Amerika dahil faiz indirimi yapılmaması sermayeyi küresel canavar haline getirmiştir.

Başka bir çözüm bulunamaz mi 2025 Ocak ayında sert bir asgari ücret zammı yerine bu yılın son çeyreğinde asgari ücrete yumuşak bir zam yapılıp 2025 yılının zammı yumuşatılamaz mı ?

Ekonomik etkiler nasıl hesaplanacağı elbetteki ekonomistlerin işi, burada izah etmeye çalıştığımız konu alışkanlıklar beklentiler kriz zamanlarının kuralların sorgulanması ve yeniden yazımı için fırsatlar vermesidir.

Temmuz ayında Asgari ücret zammı olsa idi yarım elma gönül alma olacaktı ama şartlanmışlıklardan vazgeçerek  Ekim’de bir çeyrekliğe razı olarak sorun varsa kurala rağmen bir uzlaşı yolu aranabilirle bitiriyorum.  İlle de  ekonomik istikrar diyor buna da olmaz deniyorsa  mecburen Ocağa kadar beklerken tüm kesimlerden özellikle çetin sermayeden fedakarlık bekliyoruz.