TORBADAN YARARLANMAK BAŞINIZA DERT OLMASIN
14 Kasım 2014
6252 sayılı yasa ile prim borçlarına yapılandırma imkânı getirilmiş, başvuru işlemleri için 31.12.2014 tarihine kadar süre verilmiştir. Sürenin uzatılması mümkün ise de, şu an itibari ile süre sonu 31.12.2014 kabul edilmelidir.
Yapılandırılabilecek borçlardan BAĞ-KUR yani 4/b sigortalıların prim borçları ikiye ayrılabilir.
Bunlardan ilk grup hususlar 5510 sayılı kanunun geçici md. 17 ‘de 30.04.2008 tarihi itibari ile 5 yılı aşan borcu bulunanların 1479 sayılı kanunun EK 19 da ise 5 yıl borcu olanların borçlarının ve hizmetlerinin sigortalı prim ödendiği son tarihten itibaren sigortalılıkları durdurulanlardır.
Bu hizmetler torba kanunu olsun olmazsın her zaman güncel primden ödenmek üzere ihya işlemine tabi tutulabilir. Örneğin, son primini 2000 Ocak ayında ödemiş olan BAĞ-KUR’lu X 01.10.2014 tarihine kadar hiç prim ödememiş ise Ocak ayında ödenen primin 1999 ayına ait olduğu varsayımı ile 01.01.2000 tarihinden itibaren sigortalı durdurulmuş olacaktır. Bu kişi ne zaman isterse primlerini geçici 17 kapsamında cezasız ancak güncel prim tutarları üzerinden ödeme hakkına sahiptir. Sigortalı veya hak sahipleri ne zaman isterler ise bu hakkı kullanabilecekler. Ödenmeyen bu primler için kurumun sigortalıları icraya verme hakkı bulunmamaktadır. Bunların kısmi ihyaları kabul edilmemektedir. Kısmi ihya işlemi yapılamazsa da kişilerin haklarında bu hükümler uygulanmadan ihtiyaçları kadar olan sürelerin primlerini gecikme cezaları ile birlikte ödendikten sonra haklarında bu hükümler uygulananlar kısmi ihya sonuçları veren haktan yararlanabilmektedirler. Bu başlık altında hizmet çakışmaları nedeniyle 4/b sigortalılığına aktarılacak primlerin bu kapsamda değerlendirilebilmesi düşünülmelidir.
Geçici 17 ve Ek 19 uygulanan süreler ödenmeden, bu hizmetleri nazara alınmadan diğer hizmetleri ile tahsise hak kazanabilirler. Bu süreleri ödemek zorunda değildirler.
İkinci grup ise 5 yıldan az borcu olsa da prim borcu olanlardır.
Yapılandırma hakkı herkese tanınmıştır.
Sigortalılığı durdurulanlar bu dönem içerisinde 4/a-SSK kapsamında çalışmış olabilirler. Yapılandırmadan yararlandırılmaları halinde çakışan sigortalılıkları söz konusu olur. Çakışan sigortalılıkta genel ilke önce başlayan sigortalılığın kesintiye uğrayana kadar devam etmesidir. 6111 sayılı kanun ile 53.maddede yapılan değişiklik sonucu 4/a çalışmaları aynı dönemde 4/b sigortalılığını gerektiren bir neden olsa da geçerli sigortalılık hali 4/a olarak kabul edilmektedir.
Sayıları çok olmasa da bir kısım sigortalıların yapılandırmadan yararlanmaları, daha az gün ile 4/a emeklisi olabilecek iken 4/b emekli koşullarına tabi olabilecek bir duruma sokabilecektir. Örneğin hakkında ek 19 uygulanan BAĞ-KUR’lu Ahmet 2006-2008 yıllarında SSK’lı olarak prim ödemiştir. Ancak BAĞ-KUR olmasını gerektirecek Ltd. Şti. ortaklığı 01.10.2011 de sona ermiştir. BAĞ-KUR sigortalılığının durdurulduğu 2000 Ocak öncesinde ödenmiş 12 yıl BAĞ-KUR primi vardır. 2005-2008 yılları arasında 1080 gün SSK primi yatırılmıştır. Ahmet’in BAĞ-KUR’a göre sigortalı başlangıcının 01.01.1997 olduğu varsayımında Ahmet’in 51 yaş 5450 gün SSK emekliliği söz konusu olabilecektir. BAĞ-KUR +SSK toplam 5400 gün prim ödeyen Ahmet yeterli güne sahip olmasına rağmen son 7 yılın yarısından çoğunu SSK da geçirmesi gerekeceğinden 1260-1080 = 180 gün daha SSK primi ödemesi halinde SSK emeklisi olabilecek iken yapılandırmaya başvurarak prim borçlarını ödediğinde öncelikle devam edegelen 4/b sigortalılığı geçerli olacağından tüm SSK lı hizmetlerinin çakışmaya uğraması söz konusu olacaktır. Aynı kişinin şirket ortaklığının Haziran 2006 da sona ermesi halinde bu defa SSK günlerinin 6 ayı çakışmaya gidecektir. Aynı kişinin bir diğer ihtimalde 2011 Nisan ayından itibaren başka şirkete ortak olması halinde ise kendisi yeniden BAĞ-KUR’lu olacağından 14.11.2014 ile 01.04.2011 arasında 3 yıl 7 ay 13 günlük 4/b sigortalılığı SSK emekliliğine engel olacaktır.
Yapılandırmaya başvuran sigortalı Ayşe’nin 1970-1980 arasında 2.800 SSK sigortası, 2005- 2010 arasında vergi kaydı nedeni ile tescil edilmiş 6 yıl BAĞ-KUR hizmet ve prim borcu 2011-2013 arasında 800 gün 4a-SSK çalışması vardır. BAĞ-KUR yapılandırmasına tabi olmadan SSK dan 3.600 günle yaşlılık aylığı alabilir durumdadır. Ancak BAĞ-KUR primi ödeyerek hem SSK aylık haklarını kaybetmekte hem de 4b primi ödemek zorundadır. Seçebileceği imkan 4b borcunu ödeyip kısmi 4b emeklisi olmak veya BAĞ-KUR lu süreleri tahsis talebi ve dava ile dışlayarak (BAĞ-KUR imtina) davası ile SSK emeklisi olmaktır.
SSK emekliliğinde aranan gün sayısı eski sigortalılar için kadın erkek 5000 gün, BAĞ-KUR emekliliği erkek 25 kadın 20 ileri yaş emekliliği 15 yıl olmakla her zaman SSK’dan daha çok sigortalı gün gerekmektedir. 4000 günlük bir fazlalık için ödenmesi gereken prim 50.000 TL ye yakındır.Ödenen bu 50.000 TL ye rağmen alabilecek BAĞ-KUR aylığı daha fazla değildir.Emeklilik koşulları sayfa yazarlarından sayın Sn Şevket Tezel’in son günlerde yazı dizisinde ve sayın İlki’nin yazılarında yeterince açıklanmıştır.
Yasal metinler kısmi ihya, borcun kismen ödenmesine izin vermemektedir. Yargı kararları ile zaman zaman kısmi ihya imkanı veren sonuçlara rastlanmaktadır. Ancak bir hak doğsa dahi yargı süreci kadar beklenmeden sonuca erişmek mümkün olmayacağından, emeklilik çağında tahsise bir önce hak kazanmak hedeflenmelidir.
Bu yazıda dikkat çekmek istediğimiz torba yasadan yararlanmak için başvuru yapanların özellikle SSK kapsamında emeklilik için hesap yapıp, beklentisi olanların 2829 sayılı yasanın aradığı son 7 yılda 1260 gün SSK olmak koşulunu yapılandırma ile kaybedip kaybetmeyeceklerini, bir hak elde ederken ellerindeki imkandan yoksun kalmayı gerektirecek bir işlem yapmamaları gerekirse yapılandırma yerine eksik günler kadar SSK’ lı çalışmayı seçmeyi tercih etmelerini hatırlatmaktır. Taksitlendirme talebinde bulunanlar bu duruma düştüklerini anladıklarında taksitleri ödemeyerek yapılandırmayı bozarak ve yapılandırmayı bozacak başka bir işlemler yapmak suretiyle mahrum kaldıkları imkanlara geri dönebileceklerdir.
