Eskiden ders kitaplarında; ‘’Türkiye tarımda kendi kendine yeten 7 ülkeden biridir’’ diye bir efsane öğretilirdi, diğer 6 ülkeyi hiçbir zaman öğrenememiş olsak da o zamanlar hoşumuza giden ve dilimize pelesenk olmuş bir söylemdi. Belki de içinde bulunduğumuz zamanın meşhur terimi ile açıklarsak ‘’Algı yönetimi’’ yapıyorlardı. İşte tarımda kendi kendine yeten 7 ülkeden birisi olan Ülkemizde 1994 yılında geçimini zirai faaliyet yaparak sağlayan üreticilerden sattıkları ürün bedelinin %1’ i oranında Bağ-kur primi kesintisi yapılmaya başlandı.
01.04.1994 tarihinden itibaren ürettikleri tarım ürünlerini komisyonculara, gerçek kişi ya da tüzel kişi firmalara, kooperatiflere, birliklere, ofislere ya da çeşitli devlet kurumlarına (Tekel vb.) satan üreticiler o zamanlarda kızdıkları bir uygulama ile karşılaştılar. Satılan ürün bedelleri üstünden alıcı kurum ya da firma %1 oranında Bağ-kur primi kesintisi yaptı ve yapılan kesinti tutarını kişinin adı ile Bağ-kur’ a aktardı. Ürün bedelini ve çeşitli kesintileri (bağ-kur, stopaj, borsa kesintisi, oda kesintisi vb.) gösteren makbuzu da üreticiye verdi.
İşte bu kesintinin gösterildiği makbuz ile yıllar önce ödemiş olduğunuz Bağ-kur primlerinin işe yaramasını sağlayabilirsiniz. Eğer kesintinin yapıldığı makbuzu bulamıyorsanız ürünü sattığınız firma ya da kuruma müracaat ederek makbuzlarınızı temin edebilirsiniz.
01.04.1994 tarihinden sonra yapılan Bağ-kur kesintileri kuruma isim listesi ile birlikte aktarıldığı için kurumun sigorta tescilini aslında resen yapmış olması gerekmektedir. Kurum yıllar önce yapmadığı sigorta tescilini şimdi yapmak için üreticiden kendisine teslim edilmiş olan makbuzu talep etmektedir. Makbuzu bulamıyorsanız, sattığınız firma kapanmışsa ya da firmaya ulaşamıyorsanız yapacak bir şey yok. Oysaki bu kesintilere ait tüm listeler kurumun tozlu arşivlerinde bulunmaktadır. Kurum yine kendine yontuyor ve kendisinde olan listeyi birde üreticiden talep ediyor. Yıllar önce yapman gereken Bağ-kur tescilini yapmamışsın şimdi de yapmak için makbuz talep ediyorsun, mantık bunun neresinde?
Tüm zorluklara rağmen sattığınız ürünlere ait tevkifat makbuzlarına ulaştınız birde zaten ziraat yaptığınız için ziraat odası kaydınız da varsa Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak Bağ-kur tescilinizi yaptırabilir ve geriye dönük 20 yıldan fazla sigortalı olup borcunuzu da 6552 sayılı yasa kapsamında yapılandırabilirsiniz. Ancak böyle bir durumda sizde kurum gibi kendinize yontun ve emekliliğinizi bir uzmana danışarak planlayın, gerekli şartlara sahipseniz 20 yıl Bağ-kur primi ödemenize gerek kalmadan, 4/a dan 3600 günle 4/b den 5400 günle emekli olma şansına sahip olabilirsiniz. Karşılığını alamayacağınız günler için fazladan prim ödemesi yapmayınız.
10.09.2014 tarihinde çıkan ve 11.09.2014 tarihinde uygulamaya giren 6552 sayılı Torba yasa kapsamında borçlarını yapılandırmak ve ödemek isteyenlerin başvuru tarihleri ve ödeme tarihleri uzatıldı. Buna göre 30.04.2014 tarihi öncesine ait SGK kapsamında olan prim borçları ve diğer borçların yapılandırılmaları için son başvuru tarihi 02.02.2015’dir. Peşin ödeme yapmak isteyenler için ve taksitli ödeme yapmak isteyenler için son ödeme tarihi 02.03.2015’ dir.
Sosyal güvenlik haklarınızı tam olarak alabileceğimiz bir Türkiye için lütfen sorun, araştırın, okuyun ve en önemlisi düşünün.
Sizden Gelen Sorular
• Merhaba Serhat Bey, eşim 03.01.1950 doğumlu olup 10.04.2013 tarihinde 63 yaşında vefat etti. Vefat tarihinde 4-a dan 810 gün primi bulunmaktaydı, ilk işe girişi 01.04.1984 olan eşim 1970-1972 tarihlerinde askerlik hizmetini yapmıştır. Vefat tarihinden sonra SGK ya ölüm aylığı talebi ile başvurduğumuzda 900 günü bulunmadığı için aylık talebimiz reddedilmiştir. Askerlik borçlanması yapar ve tekrar aylık talebinde bulunursak ölüm aylığı alabilir miyiz? Cennet Gün/İzmir
• Merhaba Cennet Hanım öncelikle başınız sağ olsun, eşiniz 01.08.2008’ den sonra vefat ettiği için 5510 sayılı yasanın ölüm sigortası şartlarına tabidir, bu şartlar ise her türlü borçlanma hariç 5 yıllık sigorta süresi ve 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarından prim ödemiş olmak ya da borçlanmalar dahil 1800 malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarından prim ödemiş olmak. Benim size tavsiyem askerlik süresinden 90 gün borçlanıp tekrar ölüm aylığı talebi yapmanız ve kurumdan alacağınız red yazısı ile iş mahkemesine dava açmanız olacaktır. Bu durumla ilgili Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin emsal teşkil edecek 23.06.2011 tarih, 2010/5071 Esas, 2011/5968 Kararı mevcuttur, birde eşiniz vefat ettikten sonra SGK’ dan cenaze yardımı almadıysanız bir dilekçe ile kuruma müracaat edip 2013 yılı için 386-TL olan cenaze yardımını alabilirsiniz.
• Merhaba Serhat Bey, 14.04.1975 doğumluyum ve ilk defa 01.09.1995 yılında sigortalı işe girdim toplam 3320 gün primim var. 1998 ve 2001 yıllarında 2 doğum yaptım, 2 yıldır aynı iş yerinde çalışmaktayım, iş yerimde bana işten kendi isteğim ile çıkmam için mobbing yapıyorlar ve çeşitli hakaretlere uğruyorum, tazminatımı verin çıkayım diyorum ancak sana tazminat ödemeyiz işi kendin bırak diyorlar, bende tazminatımı almadan işten ayrılmak istemiyorum, tazminatımı nasıl alabilir? İsmi Saklı
• Merhaba, hakarete ve mobbinge maruz kaldığınız bir iş yerinden çalışmayı istememeniz gayet normal ancak 2 yıllık emeğinizi de bırakmamanız için iş kanunların sizlere verdiği çeşitli haklar mevcut. Bu haklardan en kolay ve kısa yoldan çözüme kavuşmanızı sağlayacak olan ise yaptığınız doğumlardan 280 gün doğum borçlanması yaparak sigortalı gün sayınızı 3600 güne tamamlamak. Daha sonra Sosyal Güvenlik Kurumundan Tazminat alabilir yazısı almanız ve bunu iş yerinize vermeniz neticesinde işvereninizin size tazminatınızı ödemesi olacaktır, çünkü siz 08.09.1999 tarihinden önce işe girdiğiniz için 1475/14-5 sayılı yasa maddesine göre Kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Bu konuda bir tavsiyede daha bulunayım günleri uygun ise 1998 yılında yaptığınız doğumu borçlanın ileride alacağınız emekli maaşınıza daha olumlu katkı yapacaktır.