Bilgiyi öğrenmek yetmiyor.
Bir soruya cevap aranırken yeniden değerlendirilip, bu süreçte soruyu doğru anladım mı ? Soruya esas bilgim doğru mu ? süzgecinden sonca cevap olarak başkasına ulaşıyor.
Yanlış öğrendiğim her bilgi, yanlış cevapladığım her soru son olmuyor. Aynı husus yeniden okunup, değerlendirildiğinde cevap yanlış ise cevap düzeltilmeyi hak ediyor. Belki yanlış cevaplar hiç olmamalı, yanlış cevaplar eksik öğrenmeye dayalı olabildiği gibi, olgunlaşan bir düşünce bazen haklı gerekçelerle eski görüşlerden veya standart hale gelen uygulamadan ayrılmayı gerektiriyor.
Güne özel yanlışım ise şuydu.
Bir okurumuzun, 16 yaşında 1986 yılında Hollanda çalışmam var borçlanabilir miyim şeklindeki soruya,
Yargı kural olarak Yurtdışı hizmet borçlanmalarından 18 yaştan küçük, 01.04.1981 tarihi önceci çalışmalara borçlanma hakkı verebilmektedir (506 md.60/G değişikliği). Bu nedenle size borçlanma hakkını yargı da vermez.
CEVABIN YANLIŞ KISMI Ancak siz 18 yaş öncesi Hollanda’da geçen çalışma borçlanamasanızda bu süreler Hollanda için sigortalı süresi ve Hollanda’dan emekli hakkı kazanıldığında emekliye esas alınan süre olduğundan Türkiye’de kısmi aylık istemine esas alınabilir. İfadesiydi.
PEKİ NEDEN YANLIŞTI :
18 yaştan önce borçlanılamayan süre aslında kısmi aylıkta değerlendirilemeyecektir. Zira 3201 sayılı yasanın adı borçlanma kanunu değil aksine değerlendirme kanunudur. Kanunun adı “YURT DIŞINDA BULUNAN TÜRK VATANDAŞLARININ YURT DIŞINDA GEÇEN SÜRELERİNİN SOSYAL GÜVENLİKLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA KANUN” dur.
Değerlendirme kavramı borçlanma dışında da imkanlar sağlar. Kısmi aylığa esas alınması, prim transferi, 1985 sonrası Libya çalışmalarının primlerinin ülkemize gönderilmesi gibi seçeneklerde değerlendirme kapsamındadır. Nitekim kanunun 1.maddesi “Türk vatandaşlarının yurt dışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen… bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir”. İfadesine bakıldığında;
18 yaş öncesi süreler borçlanılamadığı gibi, kısmi aylığı da esas alınmayacaktır.
Bu hükümler karşısında cevap sadece 18 yaş öncesi çalışmalarınızın Ülkemiz sosyal güvenliği bakımından bir değer ifade etmez şeklinde olmalıdır.
Ancak 3201 md.1 de yer alan bu 18 yaş hükmü;
İki taraflı sözleşmelerin, uluslararası sözleşme hükümlerinin iç hukuktan üstünlüğü karşısında, Hollanda bakımından geçerli olan bir sürenin, iç hukuk metni ile nazara alınmamasının ne ölçüde korunacağı sorunu ile, ölüm-malullük hallerinde 18 yaş kuralının uygulanmıyor olması nedeni ile özellikle (5510 md.38 düzenlemesinin aksine eski 506 sayılı Kanun kapsamında 60/G hükmünün yaşlılık aylığı hükmü olması, malül ve ölüm aylığı bölümlerini düzenlememesi ) ölüm ve malullük bakımından farklı sonuçlara varmayı zorlamaktadır.
Olması gereken sözleşmenin diğer ülkesine göre gün geçerli ise ülkemiz bakımından da ister borçlanma ister kısmi aylık bakımından değerlendirilebilir süre sayılmasıdır.
Doğru sosyal güvenlik bilgilerini en kısa sürede edinebileceğiniz bir bilgi süreci oluşması dileğimdir.