Yanlış Hesapla Bağlanan Aylıklarda İade ve Ödeme Süreci
22 Şubat 2021
SGK’ca bazen emekli aylıkları yanlış veya hatalı bağlanabiliyor.
Bağlanan aylığın miktarının yanlış hesaplandığının (sigortalının bazı hizmetlerinin sonradan tespit edilmesi, başka sigortalılara ait hizmetlerin karışması, aylığın hesaplanmasına esas gün ve kazanç bilgilerinin veya diğer bilgilerin aylık bağlama programlarına yanlış girilmesi gibi nedenlerle) sonradan saptanmış olması halinde, öncelikle talep tarihi itibariyle aylık yeniden hesaplanarak düzeltilmesi gerekiyor.
Eğer hesaplanan yeni aylık eski aylıktan yüksek ise aylık başlangıç tarihi itibariyle hesaplanan fark aylıkların ödenmesi icap ediyor.
Eğer hesaplanan yeni aylık eski aylıktan düşük ise de öncelikle bu yersiz ödemenin sigortalı veya SGK hatasından kaynaklanıp kaynaklanmadığının saptanması gerekiyor.
Zira bu durumda 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesi gereği sigortalının hatalı veya yanıltıcı bilgi belge verip vermediğine göre iki farklı uygulamadan biri uygulanıyor.
Yersiz ödemenin sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanması durumunda; yersiz ödeme tespit tarihinden geriye doğru 10 yıllık sürede ödenmesi gereken aylıklar ile ödenen aylıklar arasındaki yersiz ödenen fark aylıklar için borç kaydı çıkarılıyor. Sigortalının bir dahli olmaksızın yersiz ödemenin tamamen SGK’nın hatalı işlemlerinden kaynaklanması durumunda ise tespit tarihinden geriye doğru sadece en fazla beş yıllık sürede ödenmesi gereken aylıklar ile ödenen aylıklar arasındaki yersiz ödenen fark aylıklar için borç kaydı yapılması gerekiyor.
Örneğin ilk işe giriş tarihi 01.05.1985 olan ve en son özel sektörde çalışmakta iken 31.01.2015 tarihinde işten ayrılarak aynı tarihte tahsis talebinde bulunan ve tarafına 01.02.2015 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının aylık bağlama işlemi sonuçlandıktan sonra 1990-1991 yılları arasında 5434 sayılı Kanun kapsamında 450 günlük yedeksubaylık süresinin olduğu ve bu sürenin aylığa dâhil edilmediği tespit edilmiş olsun. Bu durumda söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak sigortalının aylığı talep tarihi itibariyle yeniden hesaplanmış ve aylık miktarı yükselmiştir. Sigortalıya aylık başlangıç tarihi olan 01.02.2015 tarihi itibariyle 01.02.2015 tarihinden bu hatanın tespit tarihine kadar olan fark aylıklarının (ödenmesi gereken aylıklar ödenen aylıkların) ödenmesi gerekecektir.
Örneğin sigortalılık başlangıç tarihi 12.04.1980 olan ve 4/1-(b) kapsamında 05.07.2008 tarihinde yaşlılık sigortasından tahsis talebinde bulunan sigortalıya 01.08.2008 tarihi itibariyle 10 bin gün üzerinden aylık bağlanmış ve tahsis numarasının son rakamı “9” olsun. SGK’nın denetim elemanı tarafından 21.02.2021 tarihinde yapılan denetimde sigortalının 4/1-(a) kapsamında 2001-2003 tarihleri arasında (A) işyerinde geçen hizmetlerinin sahte olduğu tespit edilerek söz konusu hizmetler iptal edilmiştir. Sigortalı iptal edilen hizmetlere rağmen 9 bin günlük hizmet süresini ve tahsis talebinde bulunduğu 05.07.2008 tarihi itibariyle aylığa hak kazanma koşullarını kaybetmediğinden aylıkları ödenmeye devam edilmekle birlikte, iptal edilen hizmetler aylık hesaplama işleminde dikkate alınmadan tahsis talep tarihi itibariyle aylığının yeniden hesaplanması gerekecektir. Aylık miktarının düşmesi halinde sigortalıya yapılan yersiz ödemelerin tespitinde; sahte hizmetlerin oluşması sigortalıların kasıtlı ve kusurlu davranışlarından meydana geldiğinden, yersiz ödeme tespit tarihinden geriye doğru 10 yıllık sürede yersiz ödenen aylıklar için borç kaydı yapılması gerekecektir.
Yani bu sigortalı için yeniden hesaplanan aylık eski aylıktan;
-Yüksek ise, aylık başlangıç tarihi itibariyle fark aylık ödenmesi,
-Düşük ise, sigortalıya 21.02.2011 tarihinden itibaren yersiz ödenen fark aylıklarının yasal faizi ile birlikte tahsil edilmesi gerekiyor.
Aylık Hataen Düşük Hesaplanmışsa
Aylığın yanlış veri girişiyle hatalı hesaplanması da söz konusu olabiliyor. Eğer böyle Kurum sigortalının aylığını yanlış olarak eksik hesaplamışsa aylığın bağlandığı tarihten itibaren fark aylıklarının tespit tarihine kadar hesaplanıp ödenmesi gerekiyor.
SSK Aylıkları Nasıl Hesaplanıyor?
1994 yılı ve öncesinde bağlanan SSK aylıkları son beş takvim yılındaki kazanç ortalamasına göre bağlanmakta iken üst gösterge tespit tablosundan bağlanacak aylıklar 1995’te son altı takvim yılı, 1996’da son yedi takvim yılına, 1997’de son sekiz takvim yılına 1998 ve 1999’da son on takvim yılına göre hesaplanmaktaydı. Düşük olduğu için üst gösterge tablosunda bulunmayanlar için de son beş yıla göre gösterge tespit tablosuna göre aylık hesaplanmaktaydı.
2000-2008 Ekim ayı arasında bağlanan aylıklar da 2000 öncesi için önceki sisteme göre, 2000-2008 Ekim arası dönem aylıkları ise yıllık kazançların TÜFE+ülke büyüme hızının yüzde 100’ünden oluşan güncelleme katsayısı ile güncellenmesi esasına göre hesaplanıyor.
2008 Ekim sonrası aylıkların 2008 Ekim sonrası kısmı da 2008 Ekim sonrası için kazançların TÜFE+ülke büyüme hızının yüzde 30’undan oluşan güncelleme katsayısı ile güncellenmesi ve 2000 öncesi dönemi için gösterge+katsayı sistemine göre son 10 ve son 5 yıl esası kapsamında, 2000-2008 Ekim arası dönemi ise yıllık kazançların TÜFE+ülke büyüme hızının yüzde 100’ünden oluşan güncelleme katsayısı ile güncellenmesi esasına göre yapılıyor.
Sonuçta aylık, üç ayrı sisteme göre yapılmış aylıkların ağırlıklı olarak birleştirilmesine dayanıyor.
Tabii bu üç dönemin aylık bağlama oranları da üç dönem içinde giderek düşüyor. Örneğin asgari ücretten ödenmiş 5400 gün için 2000 öncesi yüzde 70 aylık bağlama oranı (ABO) uygulanırken 2000-2008 arası dönem için yüzde 45 ; 2008 Ekim sonrası dönem için yüzde 30 ABO uygulanıyor.
Şevket TEZEL
Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:21/1
Hasanpaşa-Kadıköy/İSTANBUL
Tel: 216-5506009
Faks: 216-5506007
Gsm: 551-1008282
