Yaş düzletmeleri konusu sosyal güvenlik sistemimizde hala kanayan yaralardan biri.
Yaş tashihi veya düzeltmesi “kişinin nüfus kütüğüne geçen yaşını küçültme veya büyültme hali”ni ifade ediyor ki bu olanak için sigortalının dava açması gerekiyor.
Bir diğer ifadeyle yaş düzeltmek sigortalının keyfi olarak başvurabildiği bir müessese olmaktan ziyade bunun için kabul edilebilir ve zorunlu koşulların oluşup oluşmadığı mahkemece aranıyor.
Öte yandan sosyal güvenlik mevzuatında özellikle de emekli olabilmek için belli yaş şartının sağlanması zorunluluğu bulunuyor ancak her yaş tashihi emeklilikte dikkate alınmıyor.
İlk defa malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi olduğu tarihte, nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri, sigortalının bu Kanuna göre ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra doğan çocuklarının ise nüfus kütüğüne ilk olarak yazılan doğum tarihleri esas alınıyor.
Anayasa Mahkemesi de 19.11.2008 tarihli RG’de yayımlanan 2008/64 Esas ve 2008/129 sayılı Kararında ilk çalışmadan sonra yapılmış yaş tashihlerinin emeklilik hesaplarında geçerli sayılmamasının Anayasaya aykırı olmadığı belirtiliyor.
Başka bir ifadeyle, sosyal güvenlik açısından emeklilik yaşının hesabında ilk sigortalılık başlangıcından sonra yapılan yaş düzeltmesi dikkate alınmıyor.
Bu durum 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ”Yaş” başlıklı 57. maddesinin ikinci fıkrasında açıkça düzenleniyor. Bu kapsamda açılan davalar da kaybediliyor.
Memurlarda Yaş Düzeltmesi
Emekli Sandığı iştirakçilerinin yaş düzeltmelerinde ise tablo biraz daha farklı.
5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 105. maddesinin birinci fıkrasında ise; emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye ilk defa tayin sırasında kurumlara gösterilen nüfus hüviyet cüzdanlarında yazılı doğum tarihlerinin, eğer 18 yaş tamamlandıktan sonra yaş düzeltilmesi yapılmış ise, 18 yaşın doldurulduğu tarihdeki doğum tarihlerinin esas tutulacağı, ikinci fıkrasında; nüfus hüviyet cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri arasında fark varsa, nüfus kayıtlarındaki tarihin, birden fazla nüfus kaydı bulunanların bu kayıtları arasında fark varsa, tarihi eski olan kaydın; sonraki kaydın idare veya kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış veya düzeltilmiş olması halinde ise, kararların nüfus kayıtlarına henüz geçirilmemiş olsa bile iştirakçiler için bu kararın 18 yaşının doldurulmasından evvel alınmış olmak şartıyla bu kaydın esas olacağı kuralına yer veriliyor.
Başka bir deyişle Emekli Sandığı açısından 18 yaşından sonra yapılan yaş düzeltmesi hiçbir koşulda dikkate alınmıyor ki bu kapsamda Danıştay’ın istikrarlı kararları da mevcut bulunuyor.
Halil TEZEL
212-2750019
546-2750018