Yılın ilk sorusu şuydu telefona gelen mesaj “Allah aşkına agi dahil ne kadar asgari ücret” bu mesaja duyarsız kalamadım. İşi biraz daha detaylandırmak şart oldu.
Yasal Düzenlemeler
4857 Sayılı İş Kanunu
Asgari ücret
Madde 39
İş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı temsilcisi, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli ile bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşundan değişik işkolları için seçecekleri beş, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşundan değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden kurulur. Asgari Ücret Tespit Komisyonu en az on üyesinin katılmasıyla toplanır. Kurul, üye oylarının çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde, Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.
Komisyon kararları kesindir. Kararlar Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer.
Komisyonun toplanma ve çalışma şekli, asgari ücretlerin tespiti sırasında uygulanacak esaslar ile başkan, üye ve raportörlere verilecek huzur hakları Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının birlikte hazırlayacakları yönetmelikte belirtilir.
Asgari Ücret Tespit Komisyonunun sekretarya hizmetleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yerine getirilir.
İlgili yönetmelik Resmi Gazete Tarihi: 01.08.2004 Resmi Gazete Sayısı: 25540
ASGARİ ÜCRET YÖNETMELİĞİ
Ücretin Belirlenmesindeki Esaslar
Madde 7 — (Değişik:RG-19/4/2014-28977) Ücret en geç iki yılda bir olmak üzere belirlenir.
Komisyon, ücretin belirlenmesinde; ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını göz önünde bulundurur.
2016 YILI ASGARİ ÜCRET TESPİT KARARI
31.12.2015 tarihli resmi gazetede yayımlanan asgari ücret tespit komisyonu kararında;
1- Süre olarak 01.01.2016-31.12.2016 tarihleri arasında
2-Günlük olarak brüt 54.90 olarak belirlenmiştir.
ASGARİ ÜCRET ÜZERİNE SORU VE CEVAPLARIMIZ.
- Asgari ücretin tespit kararı yargıya taşınabilir mi ?
İşveren sendikasının muhalefeti ile çıkan karar kanunda kesin denmesine rağmen kişisel kanaatim idari itiraz anlamındadır.
İdarenin tüm işlemleri yargı denetime tabidir. Anayasa md.125’e göre yargı yolu (Danıştay) açıktır. Muhalif işveren sendikasının yerinde olsam dava yolunu mutlaka denerim.
2-Asgari ücret artışı siyasi bir tercih mi, bir zorunluluk mu?
Düşük zamma alıştığımız geçmiş yıllar nazara alındığında ön yargı ile ya geçmiş yıllar işçiye eksik zam yapılmıştır. Ya da tercih siyasidir.
Hayat standartlarının artması bir zorunluluk olsa da, olmayanın üretilemeyenin tüketilmesi kısa dönemde bir çok olumsuzlukları getirecektir.
Muhalefet ve iktidarın vaat yarışı gerçekleşmiştir. Tercihin siyasi olduğunu söylemek daha yerinde olacaktır. Bu defa ekonomiyi korumanın yolları aranmalıdır.
Bizim toplumsal refleksimiz gelen maliyeti sineye çekmek değil maliyetlere yatsıtmak şeklinde olmaktadır. Ekonomi ve işletmenin gerekleri de bu davranışa zorlamaktadır. Başka önlemler alınmadıkça maliyet artışları, fiyatlara ve enflasyona etki edecektir. Ancak zaten aksine önlemler alınmadıkça Hükümetin iradesinin de bir miktar enflasyonu arzu ettiğinin, fiyat dengelerinin ekonominin her kesiminde yeniden kurulacağının kabulü gerekir.
3-Hükümet üzerine yeteri kadar yük almış mıdır?
Asgari ücretin brütü, neti, agi aynı oranda artmışmıdır. Brüt ve brüt artışı % 29,32 olmasına rağmen, agi oranları örneğin Bekar AGİ’si 90,11TL den 123,53 TL ye % 37 oranında artarak bu oranda devlet yükü üzerine almıştır. Ama toplam maliyet içinde bu tutar çok önemli değildir. AGİ aynı oranda artsa 90,11’TL nin % 29,32 fazlası 116,52 TL olmaktadır. 123,53-116,52 arasındaki fark = 7 TL Toplam brüt asgari ücret artışı 373,50 TL’nin 53’te biridir. Gerçek bir destek denilemeyecektir. Zira olması gereken artıştan nerede ise % 15 daha fazladır. (2015-2014 artış oranı % 12 olup, geçen yıl seçim ve diğer olumsuzluklar nedeni ile en fazla mutad oran % 14 olmalıdır.)
Ancak hükümet 110 TL lik bir devlet desteğinden söz etmektedir. Bu ise brüt asgari ücret üzerinde % 6 etkilidir. Ancak toplam maliyet için etkisi % 5 olmaktadır.
Bu husus gerçekleşse bile asgari ücret reel olarak çalışan kesime yarar olarak % 20’den fazla (%12 zaten en az zam oranı olmalıydı) bir yarar sağlamıştır.
4-Asgari ücretli 1.000 TL alırken ben 1.200 alıyordum. Şimdi benim ücretim ne kadar olacak ?
İşveren ile sözleşmeniz asgari ücretin % 15, % 20 fazlası gibi bir şart taşımıyor veya zamlar konusunda bir anlaşmanız yoksa işveren sizin ücretinizi asgari ücret seviyesine çıkaracak ve zam yapmayacaktır. Yani asgari ücret artışından en çok zarar gören kesim eski asgari ücretin % 30’una kadar fazla ücret elde edenlerde yaşanacaktır.
Bu hususta çözüm aranmalıdır. Aksi halde asgari ücretliye nazaran biraz daha kalifiye çalışanlar fesih, yeni iş arama gibi yollara gideceklerdir. Ayrıca işinden ayrılamayanlar için iş barışı ücret beklentileri nedeni ile zarar görecek ve ihtilaflar çıkacaktır.
5-Asgari Ücret artışı uygulanmaz ise ne yapmalıyım ?
Asgari ücret uygulanması zorunludur. Eksik ödeme yapan işveren üzerinde idari denetim ve dava yolu ile sonuç alınabilir. Ancak buna razı olan çalışmaya devam edecek bir çok çalışan olacak. İşverenler ise maliyet azaltması için kısmen veya tamamen kayıtdışılığa yöneleceklerdir. Yahut kısmi zamanlı çalışma gibi yöntemleri artıracaklar veya çalışanları çakma şirket ortağı yaparak çalıştırıp bir çok yükümlülüğü dolanmak isteyecektir.
4857 sayılı İş Kanunu md.102
Bu Kanunun;
a) (Değişik: 5754 – 17.4.2008 / m.85/2) 32 nci maddesinde belirtilen ücret ile işçinin bu Kanun'dan veya toplu iş sözleşmesinden veya iş sözleşmesinden doğan ücret ödemelerini süresi içinde kasden ödemeyen veya eksik ödeyen, 39 uncu maddesinde belirtilen komisyonun belirlediği asgari ücreti işçiye ödemeyen veya noksan ödeyen, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabına ödemeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiye bu durumda olan her işçi ve her ay için (Değişik ibare : 6270 – 17.1.2012 / m.17/ç)“yüzyirmibeş Türk Lirası”,
Para cezası verilir demektedir. Önlem olarak para cezası olsada yetersiz kabul edilebilir. Artırım yoluna gidilebilir.
6-Ev İşlerinde, Kapıcılarda ücretler ne kadar olmuştur.
Bazı işlerde gelir vergisi ödenmediğinden özellikle ev işlerinde ve kapıcılardan ücret en az 1.300,99 TL değil, vergi hariç olduğundan 1400 TL civarında net ödeme yapılmalıdır.
7–Çalışan olarak Net Asgari Ücret ne kadar almalıyım ?
Net asgari Ücret Aylık : 1.177,46 TL.+ Bu rakama durumuna uygun AGİ eklenmeli.
Örnek evli eşi çalışmayan 2 çocuklu 1.sütündan 185,29 TL yi ekleyerek 1.177,46+185,29= 1.362,75 TL
asgari ücret bulacaktır.
2016 yılı için AGİ TUTARLARI
|
BEKAR |
EVLİ |
1 ÇOCUK |
2 ÇOCUK |
3 ÇOCUK |
4 ÇOCUK |
5ÇOCUK |
|
123,53 |
148,23 |
166,76 |
185,29 |
209,99 |
AYNI |
AYNI |
|
|
EŞİ |
ÇALIŞAN |
|
|
|
|
|
|
123,53 |
142.05 |
160,58 |
185,29 |
197,64 |
209,99 |
8-GELİR VERGİSİ DİLİM ARTIŞLARI ASGARİ ÜCRETLE UYUMLU MU- NE ZAMAN KAYIP YAŞAMAYA BAŞLARIZ ?
Gelir vergisi dilimleri 2015 yılında 12.000TL’ye kadar % 15 gelir vergisi uygulanmakta, bu ve sonrası rakamda % 20 lik dilim uygulanmaktadır. % 20 lik dilim 29.000TLde bitmekteydi. %20 lik dilim başlangıcı 2016 için 12.600TL’ye çıkmıştır.
Yani asgari ücretle eşit oranlı artış olsa idi % 15 lik dilim 15.500 civarında olması gerekirken 12.600 da kalmıştır. Asgari ücret zam oranı % 29 civarında iken vergi diliminde artış % 5 olmuştur.
Bunun zararı şu olacaktır. 1.647 X % 85 = Gelir vergisi matrahı 1.400TL/30 gün=46,66 TL olup 12.600/46,66= 270 günde tamamlanacaktır. Yani Ekim 2016 ve sonrası ücretler % 15 yerine % 20 lik gelir vergisi dilimine tabi olacağından Ekim 2016 sonrası yani üç ay için her ay 70 TL gelir vergisi artışı nedeni ile ücretlerinde azalma meydana gelecektir. Asgari ücretin artışı karşısında vergi dilimin değiştirilmesi yolu aranmalıdır.