YURT DIŞI BORÇLANMA DA İŞ İŞTEN GEÇMEDEN GURBETÇİLER MÜRACAAT ETMELİ!
11 Temmuz 2019
Yeni torba yasa da yurtdışı borçlanma miktarı %32’den %45 ‘e yükselmesi yanında ödemelerin 4/b statüsünden sayılması 3600 günle emekliliklerin 5400 günlere çıkması yada 5975 kadar olan 4/a sigortalılık süreleri 9000 günlere yükselecektir.
Yeniden dizayn edilmesi planlanan 3201 sayılı Yurtdışı Borçlanma Kanunu yeni değişiklikleriyle bir çok gurbetçinin emekliliklerini başka yıllara erteleyecektir.
3201 sayılı Kanunun 5. maddesinin beşinci fıkrasında sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerdeki sürelerini borçlananların, bu ülkelerde ilk defa çalışmaya başladıkları tarihin, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmayacağı hükmü yer almaktadır. Ancak, 6552 sayılı Kanun ile bu fıkraya “Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.” cümlesi eklenmiştir.
6552 sayılı Kanun ile 3201 sayılı Kanunun 5. maddesinde yapılan değişikliğe göre uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların, akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecektir.
Ülkemizin Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, İtalya, Kanada, Kebek, KKTC, Lüksemburg, Makedonya, Slovakya ve Kore Cumhuriyeti ile imzaladığı sosyal güvenlik sözleşmelerinde “akit taraflardan birinin mevzuatına göre yardım hakkının kazanılması şartlarının tespitinde, diğer taraf ülkedeki ilk işe başlama tarihi de dikkate alınır” hükmü veya bu anlamda benzer hükümler bulunmaktadır.
Bu düzenleme gereğince sosyal güvenlik sözleşmesinde özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların bu ülkelerdeki ilk işe başlama tarihi, Türkiye’de hiç çalışma yoksa ya da Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önce ise Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecektir.
Kanun ile Kanundan önceki sosyal güvenlik kanunlarında sigortalılık süresi şartını öngören uzun vade sigorta kollarından sağlanan hakların tespitinde sosyal güvenlik sözleşmesinde özel hüküm bulunan akit ülkedeki çalışılmaya başlanılan tarih, Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak esas alınacaktır.
Kanunun 26. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, 28. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları ile 32. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi hükümleri ile 506 ve 2925 sayılı kanunlara göre aylık bağlanabilmesi için sigortalılık süresi şartı bulunduğundan sosyal güvenlik sözleşmesinde özel hüküm bulunan akit ülkedeki çalışılmaya başlanılan tarihin, Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak esas alınması sadece bu kapsamdakiler için uygulanacaktır.
1479, 5434 ve mülga 2926 sayılı kanunlarda sigortalılık süresi şartı öngörülmediğinden bu kanunlar kapsamında olanlar hakkında bu düzenleme uygulanmayacaktır. Ancak 1479 ve mülga 2926 sayılı kanunlara tabi sigortalılığı bulunanlardan 2008/Ekim ayı başından sonra malullük aylığı talebinde bulunanlar için Kanunun malullük aylığı bağlama şartları geçerli olduğundan bu kapsamda aylık bağlanacakların özel hüküm bulunan sözleşmeli ülkelerdeki ilk işe başlama tarihi Ülkemizde ilk işe giriş tarihi olarak alınacaktır.
Örnek 1: Türkiye’de Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 1.6.2014 tarihinde, Almanya’da ise 1.1.1983 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalı Almanya’da 1.1.1983-31.12.1997 süresinde geçen 5400 gün çalışmasını borçlanmıştır. Sigortalı, adına tahakkuk ettirilen borç miktarını 12.9.2016 tarihinde ödemiş ve aynı tarihte aylık talebinde bulunmuştur. Bu durumda ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 1.1.1983 olarak dikkate alınacak ve aylığa hak kazanıp kazanmadığının tespiti bu tarihe göre yapılacaktır.
Örnek 2: Türkiye’de 506 sayılı Kanuna göre 1.4.2008 tarihinde, Belçika’da ise 1.1.1980 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalı, Belçika’da 1.1.1984-31.12.1997 süresinde geçen 5040 gün çalışmasını borçlanmıştır. Sigortalı, adına tahakkuk ettirilen borç miktarını 5.4.2017 tarihinde ödemiş ve 17.7.2017 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur. Bu durumda ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 1.1.1980 olarak alınacak ve aylığa hak kazanıp kazanmadığının tespiti bu tarihe göre yapılacaktır.
Örnek 3: 7.5.2004 tarihinde vefat eden ve Türkiye’de 506 sayılı Kanuna göre 1.1.2004-31.1.2004 tarihleri arasında 30 gün sigortalı çalışması bulunan ve 1.1.2000 tarihinde izinle Türk vatandaşlığını kaybeden sigortalının Türk vatandaşı olan hak sahibi 11.9.2015 tarihinde müteveffanın Fransa’da 7.5.1985-6.10.1987 tarihleri arasında Türk vatandaşı olarak geçen çalışma sürelerini (870 gün) borçlanma talebinde bulunmuş ve borcunu ödemiştir. Bu durumda Türkiye’deki ilk işe giriş tarihi 7.5.1985 olarak alınacak, yazılı talebini takip eden ay başından itibaren ölüm aylıkları bağlanacaktır.
Örnek 4: Türkiye’de Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında 1.8.2013 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalı Hırvatistan’da 1.1.2000 tarihinde çalışmaya başlamış ve bu ülkede geçen 1.5.2000-1.5.2005 tarihleri arasındaki hizmetlerini borçlanarak borcunu ödedikten sonra 20.9.2014 tarihinde malullük aylığı talebinde bulunmuştur. Bu durumda ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 1.1.2000 olarak dikkate alınacak ve aylığa hak kazanıp kazanmadığının tespiti bu tarihe göre yapılacaktır.
Özellikle gurbetçilerin bir an önce işlemlerini ”Sosyal Güvenlik Müşaviri” uzmanları ile sonuçlandırması halinde kazanımları artacaktır.
VEDAT İLKİ
05415161962 whatsapp
